شهر هوشمند چیست؟

رشد سریع جمعیت و تمرکز آن‌ها در شهر‌ها در سراسر جهان بر دورنمای زندگی اکثریت بشریت اثر می گذارد. شهر‌ها با رشد هم معنی شده و به طور فزاینده در معرض بحران‌های ناگوار، به ویژه در کشور‌های در حال توسعه هستند. فقر، تخریب محیط زیست، فقدان خدمات شهری، نزول زیر بناهای موجود، فقدان دسترسی به زمین و سر پناه و در یک جمله اتلاف سرمایه‌های طبیعی و انسانی از جمله بحران‌های مربوط به این موضوع هستند.

( موسوی کاظمی و شکوئی،۱۳۸۱:۳۹). در این ارتباط ” شهر هوشمند” به عنوان را کاری بی بدیل جهت حل بسیاری از مشکلات شهرهای کنونی مطرح شده است.

عبارت شهر هوشمند مفهومی جدید نیست. در واقع ممکن است که منشا این کلمه به جنبش رشد هوشمند بولیر(۱۹۹۸) که در اواخر دهه ۹۰ میلادی ظهور پیدا کرد برگردد. که سیاست‌های جدیدی را برای برنامه ریزان شهری دیکته می کرد. پورتلند و اورگان یک مثال جامع از رشد هوشمند می باشند (Caldwell, 2002) شهر هوشمند در اواخر سال ۲۰۰۵ توسط برخی از شرکت‌های تکنولوژیکی مانند سیسکو(۲۰۰۵)، و آی بی ام (۲۰۰۹)، در راستای استفاده از سیستم‌های پیچیده فناوری اطلاعات برای یکپارچه کردن خدمات و زیرساخت‌های شهری مانند ساختمان سازی، حمل و نقل، الکترونیک ، توزیع آب و امنیت اجتماعی اخذ و به کار برده شد.

 نحوه تبادل دانش در شهرهای هوشمند در گذر زمان

البته بایستی اذعان کرد که عبارت شهر هوشمند به معنی استفاده از هر شکلی از نوآوری‌های تکنولوژیک در برنامه ریزی، توسعه و اجرای برنامه‌های شهری می شود. برای مثال می‌توان به استفاده از خدمات امکان شارژ خودرو‌های الکترونیکی در پورتلند در سال ۲۰۱۱ اشاره کرد (Harrison & Donnelly, 2012)

به طور خلاصه باید گفت که شهر هوشمند؛ و شهر مجازی واژه‌هایی هستند که ( شهروند الکترونیک) را به دنیای جدید و زندگی در شهر‌های مدرن، دعوت می نمایند، شهری که بتوان در آن به طور آن لاین خرید کرد، حساب‌های خود را آن لاین پرداخت کرد، آن لاین جلسه برگزار کرد و حتی آن لاین سفر کرد، شهر هوشمند شهروندان را از دنیای تک بعدی شهر‌های سنتی و امروزی، به دنیای دو بعدی می برد، که دستاوردهای اطلاعات و ارتباطات دنیای اینترنتی است، شهر هوشمند شهری است ۲۴ ساعته که امور شهری در تمام شبانه روز در ان جریان دارد. شهروندان می‌توانند از طریق اینترنت، در هر زمان و هر مکانی به اطلاعات و خدمات آموزشی، تجاری، رفاهی اداری و … خود دسترسی پیدا کنند (کیانی, ۱۳۹۰).

شهرهای هوشمند، تجسم رویایی در آینده نیستند بلکه به لطف راهکارهای نوآورانه اینترنت اشیا (IoT)، بسیاری از آنها در حال حاضر فعال و یا به سرعت در حال گسترش می‌باشند. مدیران شهری از شبکه‌های دامنه بالا-مصرف پایین یا (LPWAN) برای برقراری ارتباط و بهبود زیرساخت‌ها، بهره‌وری، راحتی و کیفیت زندگی ساکنین و بازدیدکنندگان استفاده می‌کنند.

شهرهای هوشمند، تجسم رویایی در آینده نیستند بلکه به لطف راهکارهای نوآورانهاینترنت اشیا(IoT)، بسیاری از آنها در حال حاضر فعال و یا به سرعت در حال گسترش می‌باشند. مدیران شهری از شبکه‌های دامنه بالا-مصرف پایین یا (LPWAN) برای برقراری ارتباط و بهبود زیرساخت‌ها، بهره‌وری، راحتی و کیفیت زندگی ساکنین و بازدیدکنندگان استفاده می‌کنند.

شهر هوشمندچارچوبی است که عمدتاً از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای توسعه، گسترش و ترویج شیوه‌های توسعه پایدار و با هدف رفع چالش‌های رو به رشد شهرنشینی، ایجاد شده است. بخش بزرگی از این چارچوب، اساساً یک شبکه هوشمند از اشیاء متصل و ماشین‌هایی است که اطلاعات را با استفاده از فناوری بی‌سیم و رایانش ابری انتقال می‌دهند. برنامه‌های IoT مبتنی بر رایانش ابری، اطلاعات را در لحظه دریافت، تجزیه و تحلیل و مدیریت می‌کنند تا به شهرداری‌ها، شرکت‌ها و شهروندان کمک کنند که برای بهبود کیفیت زندگی خود تصمیمات بهتری بگیرند. مردم برای ارتباط با اکوسیستم‌های یک شهر هوشمند، از راه‌های مختلفی همچون تلفن‌های هوشمند، ابزارهای هوشمند قابل حمل، اتومبیل‌ها و خانه‌های هوشمند، استفاده می‌کنند. یکپارچه سازی اشیا و داده‌ها با زیرساخت‌های فیزیکی و خدمات شهری، می‌تواند هزینه‌ها را کاهش و پایداری را بهبود دهد. جوامع می‌توانند روشهای توزیع انرژی را بهبود بخشند، جمع آوری زباله را ساده‌تر کرده و با کمک IoT باعث کاهش ترافیک و حتی بهبود کیفیت هوا گردند.

به عنوان مثال، چراغ‌های راهنمایی هوشمند، داده‌ها را از سنسورها و اتومبیل‌ها دریافت کرده و بر اساس این اطلاعات لحظه‌ای یا Real Time به‌گونه‌ای عمل می‌کنند تا به بهترین حالت، در زمان مواجه با ترافیک، عمل کرده و از راه بندان جلوگیری کنند. اتومبیل‌های متصل می‌توانند با پارکومترها و پایانه‌های شارژ الکتریکی خودروها ارتباط برقرار کنند و بهترین مسیر را برای رانندگان، جهت رسیدن به نزدیکترین نقطه قابل دسترس فراهم کنند. سطل‌های زباله هوشمند به طور خودکار داده‌ها را به شرکت‌های مدیریت زباله ارسال می‌کنند و زمانبندی تخلیه زباله‌ها را بسیار دقیقتر و کاراتر از یک برنامه از قبل تعیین شده، برنامه ریزی می‌کنند. تلفن‌های هوشمند شهروندان تبدیل به کارت شناسایی و گواهینامه رانندگی آنها می‌گردد و در نتیجه سرعت و سادگی ارائه خدمات دولتی را افزایش می‌دهد. این فناوری‌ها باهم در حال بهینه سازی زیرساخت‌ها، قابلیت پرتابل بودن، خدمات عمومی و انرژی می‌باشند.

شهرهای هوشمند؛ شهرهایی که بر امواج سوارند کمی تخیلی است اما این ایده ای است که افراد و دولت های بسیاری برای تحقق و دستیابی به آن ها تلاش می کنند.

شهر هوشمند، شهرهایی که برمبنای صفر و یک و یا به تعبیری فناوری اطلاعات ساخته می شوند و همه چیز در آن ها کاملا مجازی و هوشمند اداره می شود؛ از دولت و شهروندان گرفته تا حمل و نقل و انرژی و محیط زندگی!

تصور چنین شهرهایی که بر امواج سوارند کمی تخیلی است اما این ایده ای است که افراد و دولت های بسیاری برای تحقق و دستیابی به آن ها تلاش می کنند و سعی در واقعی شدن و ساخت و تکامل چنین شهرهایی دارند.

اما به راستی اینشهر هوشمند چیست و چه امکاناتی دارد و در حال حاضر کدام کشورها در ساخت چنین شهرهایی موفق عمل کرده اند؟!