بخشنامه های شتابزده تنها مشکل می آفرینند

محمودرضا رحیمی سخنگوی هیئت مدیره مرکزی خانه‌تئاتر در خصوص بخشنامه جدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور پروانه نمایش گفت: بسیار بسیار با بخشنامه‌هایی از این دست که به صورت شتاب‌زده صادر می‌شود مشکل داریم چرا که این بخشنامه ها تنها مشکلات را بیشتر می‌کند و از طرفی بر این عقیده‌ایم که چنین تصمیم گیری‌هایی ‌وظیفه ‌ساختاری دولتی نیست.

به گزارش روابط عمومی خانه تئاتر، محمودرضا رحیمی مدرس تئاتر، کارگردان و سخنگوی هیئت مدیره مرکزی این خانه عصر امروز در گفتگویی از مشکلات بخشنامه جدید «شرایط صدور مجوز نمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، به سایت خانه تئاتر گفت: این بخشنامه بار دیگر نشان دهنده عدم اطمینان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌ جریان صنفی خانه‌تئاتر است وگرنه به ‌عقیده‌ ما اصلا نیازی نبود که چنین جریان سلبی تحت عنوان یک بخشنامه‌وزارتی صادر شود؛ کما اینکه ورود دولت به چنین حوزه‌ای تنها کار را سخت‌تر می‌کند. این استاد دانشگاه در حوزه تئاتر که پیش تر مدال آکادمی سمندریان را نیز دریافت کرده است ادامه داد: سوال اینجاست که اگر ریاست اداره‌کل هنرهای نمایشی سهمی ‌در این مقوله ‌داشتند، آیا نظر شورای راهبردی هنرهای نمایشی نیز که از متخصصین رفیع جایگاه ‌تئاتر هستند در این بخشنامه لحاظ شده است؟ یا با شخص یا اشخاصی از هیات مدیره خانه تئاتر مشورت شده است؟ چرا که خانه تئاتر جمعی چهار هزار نفره از فعالان تئاتر را در خود دارد که مانند مشت نمونه خروار می تواند نماینده موجهی از جمعیت صد و پنجاه هزار نفره تئاتری کل کشور باشد. اما نه تنها صدور این بخش نامه وظایف اصناف تئاتری را زیر سوال برده است بلکه مشورت هایی کوتاه‌مدت پشت درهای بسته ‌با نفراتی نامشخص تنها شرایط را سخت‌تر می‌کند. سوال ما اینجاست که چه اشخاص یا شوراهایی در نگارش این بخشنامه مشارکت داشته اند؟ سخنگوی هیئت مدیره مرکزی خانه تئاتر همچنین اشاره کرده: این روشها فقط و فقط نگرانی کار کردن را بیشتر می کند و مسئله مهم تر در این بخشنامه آن است که هیچ راهی برای کشف استعدادهای جوان و تازه در آن پیش‌بینی نشده است، در حالی که‌ خانه‌تئاتر در اساسنامه ‌خود یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایش رویکرد استعداد یابی ‌جوانان است. با در نظر گرفتن این بخشنامه ما چه ‌مسیری پیش روی خود طراحی کنیم ؟ توجه به ‌جامعه ‌کلان تئاتری موجود که ‌شامل دانشجویان بسیار این رشته و افرادی که تحصیل کرده ‌این رشته ‌نیستند نیز هست. ما چه‌ساختار شغلی را می‌توانیم بر این عزیزان مترتب بدانیم تا وارد حوزه ‌تئاتر شوند. حوزه‌ تئاتر یک فعالیت کاملا آزمایشگاهی و گروهی است و با چنین بخشنامه‌ای چه‌ساختاری می‌تواند به‌دانشگاه‌های ما و حتی به‌آموزشگاه‌های ما تفهیم کند که طی چه شرایطی یک هنرجو یا یک دانشجو می‌تواند به ‌جامعه ‌حرفه‌ای و شغلی تئاتر بپیوندد؟ رحیمی در ادامه گفت: علیرغم اینکه صورت ظاهری تئاتر به سمت یک تئاتر خصوصی می‌رود اما انگار بناست تا همچنان در لایه‌های نهانی تصمیات دولتی باشد. تصمیماتی که خود برای دولت باری اضافه است و ‌در ادامه مسیر مشکلاتی را برای خود دولت به‌وجود خواهد آورد، چرا که ما قوانینی بالادستی و قابل تفسیر داریم اما قوانینی جزئی که بتواند جلوی بسیاری از نابسامانی‌ها را در تئاتر دولتی و خصوصی بگیرد، نداریم. او با اشاره به مشخص نبودن نحوه اجرای این بخشنامه و چرایی وجود نام خانه تئاتر در بخشنامه‌ای سلبی افزود: آیا جایگاه خانه‌تئاتر با در نظر گرفتن چهار هزار تئاتری عضو آن همین قدر است که فقط نامی ‌در کنار چند اسم دیگر چون آموزشگاهها و دانشگاهها و ... از آن برده‌شود و خانه‌تئاتر به عنوان یک نهاد صنفی می بایست وظیفه خود را تا اجرای امور سلبی پایین آورد؟ خانه تئاتر چگونه باید اعلام کند که شخصی کارگردان است؟ این درست که استاد فقید حمید سمندریان اشاره می کند که هر کسی حق ندارد بگوید کارگردان است، اما در جای دیگر نیز ایشان مصرح اعلام میکند که تا کسی کاری بر صحنه نبرد نمیتوان گفت کاربلد است یا کارنابلد! آیا خانه‌تئاتر بدون تحقیق، تفحص، بررسی و شورا و بدون امکانات لازم باید از این دستورالعمل ها پیروی کند؟ دبیر شانزدهیمن هفته بزرگداشت تئاتر گفت: هیئت مدیره مرکزی خانه تئاتر سال گذشته نیز این مسئله را با ریاست اداره کل هنرهای نمایشی نیز در میان گذاشته بود که ‌اگر بناست اتفاقی برای تئاتر و صنوف تئاتری بیفتد بالطبع می‌بایست توسط خود صنوف تصمیم گیری شود و موضوع مطرح شده در این بخشنامه یک مسئله‌کاملا صنفی است قرار نیست دولت با چنین بخشنامه هایی سبب شود تا ما مدام بدوییم و همه‌چیز را از ابتدا آغاز کنیم. امروزه مسائل بسیار مهم تری در تئاتر وجود دارد که نسبت به اینکه چه‌کسی کارگردان است و چه‌کسی نیست ارجحیت دارد. وزارت ارشاد به جای الگوسازی های مناسب برای تعریف شغل، امنیت شغلی، بازسازی تعاریف کار، بها دادن به‌هنرمندان، ارتباط نزدیک با صنف و مشورت با صنوف تئاتری متاسفانه دست به نوشتن بخشنامه‌ای می‌زندکه همه‌را به یکباره به بهت فرو می‌برد؛ غافل از آن که جامعه تئاتر با هر یک از این بخشنامه‌های شتابزده فرسنگ ها به‌عقب ‌برمی‌گردد. در بخشی از این بخشنامه شرط صدور پروانه نمایش را معرفی‌نامه سه کارگردان نسبت به کارگردان آن نمایش مذکور یا معرفی نامه آموزشگاه های تئاتری آورده است، سوال اینجاست که آیا هر کارگردانی صلاحیت سنجش و ارزیابی دارد، آیا آموزشگاه‌ها با توجه به کلاس های تک درس و جریانی اقتصاد محور، می‌توانند نخبه‌ معرفی کنند، اصلا مگر ما آموزشگاه‌تئاتری داریم؟ این ایراد دارد که جناب ‌وزیر که ‌اینقدر به‌دانش او اعتماد داریم بخشنامه‌ای صادر کند که‌در آن مراتبی غیر واقعی وجود دارد. من به‌شما قول خواهم داد این بخشنامه چه‌در تهران به‌صورت بسیار انبوه‌تر و چه ‌در شهرستان ها به‌صورت محدودتر مشکلات عدیده ای را به وجود خواهد آورد. به‌یاد داشته‌باشید که‌هر بخشنامه‌ای که‌عده‌ای را بی دلیل بر عده‌دیگر مسلط کند سبب تبیعض نژادی و تبعیض آرا خواهد شد و ‌همواره‌عده‌ای مجبورند در یک فضای غیر هنری از طریق رانت و امتیازدهی خود را به‌مقام کارگردانی برسانند. رحیمی در پایان افزود: بسیار بسیار با بخشنامه‌هایی از این دست که به صورت شتاب‌زده صادر می‌شود مشکل داریم چرا که این بخشنامه ها تنها مشکلات را بیشتر می‌کند و از طرفی بر این عقیده‌ایم که چنین تصمیم گیری‌هایی ‌وظیفه ‌ساختاری دولتی نیست، بلکه چنین تصمیماتی باید با تبادل نظر صنف اجرایی شود؛ همانطور که زمانی به درخواست اداره کل هنرهای نمایشی چهل صفحه پیشنهاد برای آئین نامه‌تماشاخانه‌ها ارائه کردیم اما آیا آئین نامه تصویب شده بهره ای از آن پیشنهادات برده است؛ در این بخش نامه نیز روندی به صورت همان اتفاق قبلی افتاده است ، هشت ماه‌پیش به سبب مسائل مطروحه در این خصوص پیشنهادهای خود را نوشتیم اما برای دریافت آن استقبالی از سوی نهاد مربوطه به عمل نیامد، مدیرعامل خانه‌تئاتر نیز دو هفته‌پیش در جلسه‌ای که با ریاست اداره‌کل هنرهای نمایشی داشتند به‌ایشان اعلام کردند که پیشنهادنامه ‌آماده‌است و اکنون می بینیم بدون دریافت پیشنهادات ما و به سرعت بخشنامه ای در همان خصوص صادر شده است که ما را متعجب و وضع را آشفته ساخته است؛ امیدواریم که‌هر چه‌سریعتر جلوی این آشفتگی ها گرفته‌شود. چون قاعدتا وزارتخانه خواهد گفت این یک بخشنامه است و نیاز به شیوه نامه دارد و حال باید خانه تئاتر شیوه نامه تهیه کند و در نهایت همه چیز به فراموشی سپرده شده تئاتر کشور میماند و یک بخشنامه قابل تفسیر! علاقمندان می توانند مصاحبه تفصیلی را به زودی بخوانند.