محمد حقیقی راد- گروههای پرخطر در همه گیری بیماری کووید 19، افراد با ضعف سیستم ایمنی هستند. از بین این گروه ها، زنان باردار با توجه به تغییرات ایمنی در دوران بارداری بیشتر مورد توجه قرار می گیرند.
یکی از سوالات مطرح شده در این گروه پرخطر این است که روش مناسب زایمان در زمان همه گیری بیماری کرونا چیست؟زیرا آنها از یک سو شرایط جسمی و روحی ویژه‌ای دارند و همه‌گیری کرونا این شرایط را پیچیده‌تر می‌کند، و از سوی دیگر نگران سلامت جنین هستند و حال پای درددل زن و مردهایی می نشینم در انتظار به دنیا آمدن فرزندان دلبندشان در این اوضاع نا بسامان کرونا هستند .
«من خودم متولد ۶۵ هستم. درست وسط جنگ به دنیا آمدم. از بچگی با یک نوع اضطراب مواجه بودم. تقریبا در مورد هر موضوعی، هم یا غیرمهم. فرقی نمی‌کرد امتحان کلاسی باشه یا تاخیر نیم ساعته مادرم.»
اینها را «گلشن» که باردار است می‌گوید. او ادامه می‌دهد: «قبل از بارداری کلی کلاس‌های مشاوره رفتم؛ با موضوعاتی مثل عزت نفس و اعتماد به نفس، خویشتن‌داری، مثبت‌اندیشی و از این قبیل. فقط برای اینکه استرسم در دوران بارداری از بین برود و فرزندم در آرامش به دنیا بیاید. خدا را شکر، ولی درست در پیک کرونا باردار شدم و الان چهار ماهه هستم.»
او می‌گوید: «متاسفانه استرس زیادی دارم و کسی را هم نمی‌شناسم که در دوران کرونا باردار شده باشد تا بتوانم از تجربه‌‌اش استفاده کنم. حتی کلاس‌هایی که دوستانم قبلا در زمان بارداری می‌رفتند هم از شانس من در این ایام به خاطر کرونا تعطیل شده. کلاس‌هایی که برای آشنایی با روش شیردادن و جلوگیری از افت روحیه زنان باردار و مادران و جلوگیری از کمردرد تشکیل می‌شد.»
همه‌گیری کرونا باعث شد بسیاری از مراکز درمانی در ایران صرفا به این بیماری اختصاص یابد. از سوی دیگر بیماران غیرکرونایی و همچنین زنان باردار نیز عمدتا ترجیح می‌دهند در شرایط فعلی تا جای ممکن به مراکز درمانی نروند و یکی از وظایف این زنان در شرایط فعلی این است که نگرانی‌های زنان باردار را از آنها دور کند.
نباید اتفاقات را خیلی بزرگ کنیم. دنیا روزهای بدتر از این هم زیاد به خودش دیده است؛ دو تا جنگ جهانی و سیل و زلزله و بیماری‌های همه‌گیر در طول تاریخ کم نبوده. در تمام آن روزها هم در گوشه گوشه دنیا فرزندانی متولد شده‌اند و رشد کرده‌اند. تازه امروز امکانات و پیشرفت علم و تکنولوژی کارها را خیلی ساده‌تر کرده است.
البته حق دارند بترسند. خیلی از خانم‌های باردار اولین تجربه‌شان است، یا به خاطر سن‌شان آخرین فرصت‌شان است. آنها حق دارند بترسند، تا همه چیز درست‌تر و آرام‌تر پیش برود
زنان باردار در وضعیت فعلی به شدت نگران‌اند که به کرونا مبتلا شوند و زایمان یا حتی سلامت جنین به خطر بیفتد.
«مونا» شش ماهه باردار است. او در مورد شرایط این روزهایش می‌گوید: «اضطراب دیوانه‌‌ام کرده. بارداریام تا اینجا سخت نبوده و از تهوع و دردهای شکمی و ویار خارج از حد نرمال خبری نبوده. اما بعید می‌دانم تا روزی که به لطف خدا فارغ بشوم و ان‌شاءالله مشکل خاصی نباشد آرام بگیرم و شب راحت بخوابم.»
او با خنده ادامه می‌دهد: «البته قطعا بعد از زایمان حداقل دو سال خواب راحت ندارم اما راستش بزرگ‌ترین مشکل الانم که دچار اضطرابم کرده این است که عملا چیزی تحت عنوان چکاپ وجود ندارد و دکترم دو ماه پیش گفت وضع بارداری‌‌ات خوب است و نیاز به مراجعه حضوری نداری. در این مدت، چند بار سوالی داشتم که وقتی تماس می‌گرفتم نمی‌توانستم مستقیم با خود دکتر صحبت کنم و مشکلم را به منشی می‌گفتم و او هم در تماس یک ساعت بعدم جواب دکتر را به من می‌گفت.»
مونا با نگرانی ادامه می‌دهد: «چکاپ ماهانه برای زنان باردار لازم است. وزن مادر، نحوه رشد کودک، فشار خون و چیزهای دیگر کنترل می‌شود.بعد هم چون یک خانم باردار در این دوران شکننده است و از نظر روحی نیاز به تقویت و مراقبت دارد، وقتی دکتر در چکاپ‌های ماهانه می‌گوید وضع مادر و جنین خوب است انگار دنیا را به آدم می‌دهند.»
او با بغض می‌گوید: «خدا کند این روزها زودتر تمام شود. دوسال برای بارداریام لحظه‌شماری کردم اما امروز بزرگ‌ترین آرزویم این است که این سه ماه سریع بگذرد و فارغ شوم و بچه‌‌ام سالم باشم تا بتوانم یک نفس راحت بکشم.»
اضطراب و نگرانی از شرایط کرونا در مردانی که منتظر زایمان همسرشان هستند نیز دیده می‌شود.
«شاهین» که همسرش قرار است حدود سه هفته دیگر زایمان کند درباره ماه‌هایی که از سر گذرانده‌اند با خنده می‌گوید: «انگار ما برنامه زندگی‌مان را با کرونا هماهنگ کرده بودیم: تازه کرونا وارد کشور شده بود که خانمم باردار شد.»
او با اشاره به سختی تامین هزینه‌های زایمان می‌گوید: «پول زایمان را از ماه‌ها پیش کنار گذاشتم که خیالم راحت باشد. اما این مساله مالی کوچک‌ترین نگرانی ما بود. تمام این نه ماه نگران بودن خانمم در رفت‌وآمدهایش کرونا نگیرد. دختر خاله‌ام که پریروز زایمان کرد آن‌قدر از کثیفی و بی‌نظمی بیمارستان گفت که فکرم حسابی مشغول شده روز زایمان همسرم چه می‌شود. هزار تا فکر در سرم است. اگر کرونا بگیرد چه می‌شود؟ بچه‌ها کرونا می‌گیرند یا نه؟ از دکتر هم پرسیدم ولی جواب درستی که بخواهد آرامم کند به من نداد.»
با این حال یک زن که تجربه زایمان در وضعیت فعلی را داشته می‌گوید خطری در مدت بستری بودن در بیمارستان برایش پیش نیامد.
«پونه» که دو هفته است زایمان کرده می‌گوید: «من در بیمارستانی زایمان کردم که اصلا بخش مربوط به بیمار کرونایی نداشتند ولی امکان ناقل بودن بقیه مریض‌ها و آنهایی که برای جراحی‌های دیگر به بیمارستان می‌آیند بود. خدا را شکر من کرونا نگرفتم. ضمنا دکترم خیالم را تا حد زیادی راحت کرد و توضیح داد که تا حالا هیچ نشانه‌‌ای از ویروس در مایع آمنیوتیک یا شیر مادر مشاهده نشده؛ بنابر این حتی مادران مبتلا به کرونا هم می‌توانند با خیال راحت به فرزند خود شیر بدهند و او را بغل کنند. البته باید در صورت امکان، ماسک بزنند و قبل از لمس کودک دستان خود را بشویند و سطوح اطراف را مرتب ضد عفونی کنند.»
پونه در پایان می‌گوید: «امیدوارم این بیماری لعنتی هر چه زودتر دست از سر مردم دنیا بردارد و خانواده‌ها در دوران بارداری نگرانی کمتری داشته باشند و همه مادرها و بچه‌ها صحیح و سالم باشند. دوران بارداری و زایمان به خودی خود دوره حساسی است، حالا با وجود بحران کرونا چند برابر حساس‌تر شده است.»
حال با این اوصاف که گفته شد باید به چند نکته توجه کرد که به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی در سیستم ایمنی و قلبی ریوی در دوران بارداری، زنان باردار در صورتی که به عفونت‌های تنفسی ویروسی مبتلا شوند، علائم شدیدتری را نشان خواهند داد. در منابع بیان شده است که ویروس کرونا عوارض مادری و جنینی، مانند اضطراب جنینی، زایمان زودرس، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و.... را در زنان باردار افزایش می‌دهد. در نتیجه مراقبت از مادران باردار توسط یک تیم متخصص باید انجام شود و فرایند زایمان نیز به صورت فردی برنامه‌ریزی شود. مطالعات نشان می‌دهد اکثر زنان مشکوک و مبتلا به ویروس کرونا تحت عمل سزارین اورژانسی قرار می‌گیرند. با این حال مطالعات دیگر نشان می‌دهد نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی متولد شده اند از نظر ابتلا به ویروس منفی بوده و تفاوتی در پیامدهای مربوط به ویروس کرونا در مقایسه با نوزادان متولد شده از طریق سزارین نداشته اند.
با توجه به شواهد موجود، روش زایمان مشخصی در دوران همه گیری بیماری کرونا در زنان سالم، مشکوک و مبتلا توصیه نشده است و به نظر می‌رسد وجود مسائل مربوط به شرایط مادر یا جنین بدون در نظر گرفتن ابتلا یا عدم ابتلا به ویروس کرونا در انتخاب زایمان موثر است. بنابراین بر اساس شواهد علمی نمی توان یک روش مشخص زایمانی را برای همه افراد (چه افراد سالم و چه مشکوک و مبتلا) در این دوران پیشنهاد داد و بعنوان سخن پایانی امیدوارم تمام مادران و فرزندان سرزمینم از هر گونه گزندی در امان باشند و به امید روزی که ویروس کرونا رخت بر بسته و لبخندی زیبا جهان را در برگیرد به امید آنروز...
امروز ۰۳ بهمن ۱۳۹۹ - January 2021 22 
