گیتی آنلاین_ الهام حیدری پژوهشگر علوم اجتماعی گفت: استفاده از اینترنت و برخی سایت ها که باعث تعامل افراد در قالب چارچوبی خاص است، اگر کنترل شده و با شناخت باشد، تأثیرات مثبتی داشته و سبب تقویت ارتباطات می شود.
وی ادامه داد: زیرا تبادل اطلاعات آزاد همواره به دنبال روابط آزاد و در چارچوب مشخص بوده و از نظر تاریخی نیز انسان همواره به دنبال حصول روابطی مبتنی بر تبادل اطلاعات بوده است.
به گفته حیدری، شبکه اجتماعی مفهومی است که نخستین بار توسط جان بارنز در سال ۱۹۵۴ در حوزه انسان شناسی اجتماعی ابداع گردید. البته انسان از روز ازل با این مفهوم غریبه نبوده و هر تجمعی که بیش از ۲ نفر باشد، تشکیل اجتماع را می دهد.
حیدری اظهار داشت: شبکه های اجتماعی بستری برای ارتباط با افراد و سازمان های دیگر و اشتراک مطالب و عقاید و نظرات و مدیا ها با دیگران که این نوع ارتباط و اشتراک مطالب با دیگران میتواند در قالب ارسال پیام ساده یا ارسال مدیا ( تصویر، ویدئو و…) به یکدیگر باشد.
این فعال حوزه علوم اجتماعی اذعان داشت: شبکه اجتماعی امروزه بر همه ابعاد زندگی انسان تاثیر گذار است. اعم از بعد اجتماعی تا اقتصادی و شخصی، طیف بزرگی از شبکه اجتماعی اطلاعاتی که درست و غلط یا زرد و علمی بود نشان تایید نشده را به مردم انتقال میدهند.
وی در همین زمینه تصریح کرد: انسان بخش عظیمی از تعامل ها و ارتباطات اجتماعی را محدود کرده است که حضور بیشتر آن در شبکه های مجازی و حوزه عمومی که هابر ماس از آن صحبت میکند.
او می گوید: می‌توانیم بگویم نوع جدیدی از جهانی شدن است که بر فرهنگ سیاست ها و ملل مختلف تاثیرگذار است و از ریز ترین امور روزانه تا پیچیده ترین مسائل جهان در این فضا به اشتراک گذاشته میشود.
این مقام مسئول عنوان کرد: دنیای ارتباطات امروز و سوشیال مدیا همراه مزیت های عالی که دارد آسیب های جدی هم به همراه دارد. یک جامعه بزرگ انسانی در فضای مجازی شکل گرفته که قوی تر از تعریف جامعه در فضای واقعی است.
وی گفت: در این جامعه افراد با هم تعامل میکنند دوست میشوند دشمنی میکنند و روند جدیدی از ارتباطات انسانی در این فضا شکل میگیرد. اینکه این حجم عظیم از داده ها بدون فیلتر در اختیار مردم قرار میگیرد میتواند یک دریچه ای از آسیب ها را به ما نشان بدهد.
حیدری در همین خصوص ادامه داد: آسیب های شبکه های مجازی در هر فرهنگ و جامعه ای متفاوت است، به عنوان مثال، ورود ژاپنی با ذهنیتی که از مفهوم توسعه دارند، یا یک شهروند سویسی با آگاهی اجتماعی، یا جامعه ای با سرانه مطالعه بالا به شبکه مجازی متفاوت، ورود من ایرانی به این شبکه، اما به هر حال نقش ها در جامعه کمرنگ شده است.
وی می‌گوید: افراد حضور کمرنگی در جامعه نشان میدهند. دلالت معنایی افراد از زندگی اجتماعی و گروهی عوض شده است، به عنوان مثال افراد در شبکه های مجازی همزمان چندین دنبال کننده دارند اما در زندگی شخصی خود تنها هستند.
الهام حیدری در این خصوص بیان کرد: آسیب دیگر این است که اطلاعات به سرعت تغییر میکند انگار سیر توسعه دنیا را روی دور تند بگذارند. با این وجود افراد می خواهند با این تغییرات پر سرعت باشند و نمیتوانند اینقدر سریع آپدیت شوند و این یک سرخوردگی شخصی و اجتماعی به همراه می آورد و در آخر کیفیت زندگی تغییر پیدا میکند.
او افزود: شبکه های اجتماعی در کنار تاثیرات منفی تاثیرات مثبت فراوانی دارد که نمیتوان از آن چشم پوشی کرد. اینکه جامعه جدیدی در دل این سوشیال مدیا ها شکل گرفته این به خودی خود بد نیست.
حیدری خاطرنشان کرد: مردم مانند گذشته مجبور نیستند حجم بخصوصی از اطلاعات از منابع مشخص دریافت کنند. همزمان یک شخص صدها باور را در مورد اعتقادات خود میبیند گوش میدهد و تحلیل میکند.
این مقام مسئول در همین خصوص گفت: شبکه مجازی شجاعت را به جامعه تزریق کرده است مردم از قالب اینکه یک سیر آرام و بدون تغییر را پشت سر بگذارند بیرون آمدند و در شبکه های اجتماعی یاد می گیرند با فرهنگ غلط بجنگند یاد بگیرند و آموزش اشتباه رو کنار بگذارند و به حقوق شهروندی خودشان آگاه بشوند. مردم راحتی خودشان را در معرض قضاوت دیگران می گذارند.
او افزود: در مورد بعضی اتفاقات مشاهده می کنیم که مردم جهان از کشور ها و فرهنگ های مختلف یک همبستگی اجتماعی فراملیتی را شکل میدهند و این ارتباط فوق العاده است. آموزش های درست و ترقی و توسعه جامعه بخش عظیمی از دستاورد شبکه های اجتماعی است. اما نکته مهم این است که، شبکه های اجتماعی وجود دارند و قرار نیست از بین بروند توسعه و باز تولید فرهنگ از درون این دنیای مجازی میگذرد و نمیشود نادیده گرفت حتی با وجود آسیب هایی که وجود دارد.
الهام حیدری پژوهشگر علوم اجتماعی همچنین می گوید: جامعه ما هنوز در حالت بی هنجاری است که وارد دنیای مجازی شد، یعنی حالت کلی و زیر ساخت اجتماعی فرهنگی جامعه خیلی مهم است. وقتی جرم در یک جامعه عادی باشد مجرم ها در شبکه های اجتماعی بیشتر هستند. وقتی دلالی در جامعه زیاد باشد جامعه دلال ها سهم بیشتری در آموزش مردم دارند.
او به خبرنگار ما گفت: جامعه ما هنوز به آگاهی واقعی نرسیده که وارد دنیای مجازی پر رزق و برق شده است. فرصت عقده گشایی در فضای مجازی قطعا بر سلامت روان جامعه تاثیر میگذارد. جایی که سلبریتی ها و اینفلونسرها الگوی نقش جامعه هستند و مردم هم کور کورانه اطاعت میکنند و زندگیشان را هر روز به یک شکل جدید تغییر می دهند. و بخش عظیمی از خشم و سرخوردگی اجتماعی در فضای مجازی تخلیه میشود.
حیدری افزود: با همه این مواردی که گفته شد از نظر بنده جوانان نباید در این فضا باشند اما سرعت رشد تغییرات فرهنگی و اجتماعی این نظر را رد می کند. در حال حاضر بچه های کوچک صاحب مشاغل بزرگی هستند. برای آن ها گوشی وسیله ای است که یک بچه چند ماه را سرگرم میکند تا آرام بشود.
وی در همین زمینه گفت: در اینجا نقش پدر و مادری کمرنگ و گاهی حذف میشود گوشی موبایل یا فضای مجازی باعث می شود کودک وابستگی به نهاد خانواده نداشته باشد و به تعالیم و تربیت والدین اهمیت ندهد. البته اگر پدر و مادرها چیزی برای عرضه داشته باشند و این به معنایی این است که ما دوره نوجوانی نخواهیم داشت و مستقیما بچه ها وارد جوانی می شوند.
حیدری وانمود کرد: اوضاع جامعه ما یک اوضاع پیچیده است ما همچنان زیر ساخت های فرهنگی اجتماعی قوی نداریم، متاسفانه سرانه مطالعه در کشور ما پایین و نبود اگاهی اجتماعی در جامعه وجود دارد.
او گفت: در این شرایط بدترین راهکار برای جامعه حذف یا فیلتر کردن فضای مجازی است. از طریق این فضا می‌توان فرهنگ سازی کرد کار فرهنگی، آگاهی و اجتماعی تزریق کرد و آموزش درست و صحیح به مردم داد شود.
الهام حیدری پژوهشگر علوم اجتماعی در پایان این گفت و گو افزود: جامعه در حال مدرن شدن است اما این مدرنیته بسیار فرق میکند با مدرنیته ای که باعث توسعه بشود. ما فقط در اینجا داریم ظاهر زیبا درست میکنیم این جامعه نیاز به جامعه شناس دارد نیاز به درمان شدن دارد. این شکل از مدرنیته دارد جامعه را استعمار میکند.
او همچنین گفت: شبکه مجازی و دنیای ارتباطات نه قابل حذف هستند نه قابل فیلتر باید وجود آن ها را پذیرفت، مردم باید قبول کنند و به روح جمعی جامعه احترام بگذارند و آسیب شناسی جدی کنند. سوال اینجاست که چرا مردم این همه از سوشیال مدیا استقبال میکنند و توسعه با مردم و بدست مردم اگاه و دانا اتفاق می افتد. می شود به مردم فرصت دانایی و اگاهی اجتماعی داد و به آن ها اعتماد کرد.
گزارش از فاطمه شعبانی
