به گزارش پایگاه خبری تحلیلی گیتی آنلاین خراسان رضوی در مشهد،یاسر میرباقری، پژوهشگر، شب گذشته در سوگواره «زیباتر از غم» که در سالن پژوهشکده ثامن مشهد با موضوع«تناقض‌نمای امام فراطبیعی الگوپذیر» برگزار شد، اظهار کرد: بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهند که از قرون اولیه تشیع، امام‌شناسی همواره مورد توجه و بحث بوده است. با این حال، در قرن بیستم با برجسته شدن الگوپذیری حداکثری از امام، به ویژه امام حسین، جنبه مسئله‌زای جدیدی به این موضوع افزوده شده است.
امام فراطبیعی و الگوپذیری حداکثری
میرباقری بیان کرد: الگوپذیری حداکثری از امام با تصورات فراطبیعی از امام چندان سازگار به نظر نمی‌رسد. این تضاد باعث ایجاد یک تناقض‌نما می‌شود که پیامدهای مهمی برای الهیات سیاسی دارد. به عنوان مثال، در امام‌شناسی شیعی، امام همواره دارای صفات ماورایی تصور شده است. اما این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان امامی که دارای صفات فراطبیعی است را به عنوان الگو پذیرفت؟
تفاوت تناقض و تناقض‌نما
وی در ادامه توضیح داد که تناقض به معنای وجود دو گزاره متناقض است که هر دو نمی‌توانند همزمان صادق باشند. اما تناقض‌نما به معنای وجود دو گزاره‌ای است که ظاهراً متناقض به نظر می‌رسند ولی ممکن است شرایط تناقض را نداشته باشند. از یونان باستان تاکنون پارادوکس‌های مختلفی پیشنهاد شده‌اند که از مشهورترین آن‌ها پارادوکس دروغ‌گو و پارادوکس زنون است.
امام‌شناسی در تشیع
میرباقری تأکید کرد: امام‌شناسی در تشیع، به ویژه در تشیع دوازده‌امامی و اسماعیلی، امام را دارای صفات ماورایی می‌داند. این وضعیت متناقض‌نما زمانی رخ می‌دهد که به میزان افزایش سطح ماورایی امام، الگوپذیری از او کاهش می‌یابد و بالعکس. در تشیع دوازده‌امامی، امام دارای صفات فراطبیعی مانند علم غیب و عصمت است، در حالی که در تشیع زیدی، امام باید قائل به سیف باشد و تعداد امامان پایان ندارد.
اختلاف نظر میان بیشینه‌گرایان و کمینهگرایان
این پژوهشگر توضیح داد: در تشیع غیر زیدی، اختلاف نظر میان کسانی که صفات ماورایی امام را حداکثری می‌گیرند (بیشینه‌گرایان) و کسانی که این صفات را حداقلی می‌بینند (کمینهگرایان) وجود دارد.
میرباقری بیان کرد: بیشینه‌گرایان متهم به غلو می‌شوند و کمینهگرایان متهم به تقصیر. این نزاع نه تنها در گذشته بلکه در تشیع معاصر نیز ادامه دارد. به طور مثال، سید کمال حیدری متهم به تقصیر و شیخ محمد صمد بهرامی متهم به غلو شده است.
پیامدهای الهیات سیاسی
وی افزود: این تناقض‌نما پیامدهای مهمی برای الهیات سیاسی شیعه دارد. هر چه میزان صفات ماورایی امام بیشتر باشد، الگوپذیری از امام کاهش می‌یابد و بالعکس. در نتیجه، جمع میان این دو جنبه از دشواری‌های نظری امام‌شناسی است و هنوز راه حلی برای سازگارسازی این دو پیشنهاد نشده است.
میرباقری در پایان تأکید کرد: موضوع تناقض‌نمای امام فراطبیعی الگوپذیر یک مسئله مهم و چالش‌برانگیز در امام‌شناسی شیعه است که نیاز به بررسی و تحلیل‌های بیشتر دارد تا به راه‌حل‌های سازگاری دست یافت.
انتهای پیام/
