گیتی آنلاین_ دکتر غلام رضا پیشداد فوق تخصص غدد و عضو هیئت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این خصوص گفت: هورمون رشد یا HGH هورمونی ترشح شده از غده هیپوفیز است که باعث رشد قد کودکان و نوجوانان می‌شود و عامل رشد عضلانی و تقویت تراکم استخوانی در دوران بزرگسالی به شمار می‌آید.
وی ادامه داد: هورمون رشد نقش مهمی در ترکیب بدن، متابولیسم و ترمیم سلول‌ها دارد. این هورمون که توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود باعث بالا بردن قدرت و عملکرد عضلات حین انجام حرکات ورزشی می‌شود و به فرایند بهبودی بدن پس از آسیب دیدگی کمک می‌کند.
نقش هورمون رشد در بدن انسان چیست؟
این پزشک اظهار کرد: این هورمون یکی از اصلی ترین و مؤثرترین هورمون ها در رشد انسان است. نقش کلیدی این هورمون در رشد، تکامل بدن و ترمیم سلول‌ها و متابولیسم است. این هورمون همچنین نقش کلیدی در رشد عضلانی، قدرت عضلاتی و ماهیچه‌ها و بهبود توانایی و عملکرد ورزشی افراد دارد.
دکتر پیشداد در ادامه بیان کرد: در دوران کودکی و دوره رشد، باعث رشد استخوان‌ها و غضروف‌ها می‌شود. در طول زندگی و بعد از دوره بلوغ هم این هورمون روی رشد و افزایش بافت چربی و سایر بافت‌های بدن، رشد بافت‌های ماهیچه ای، رشد استخوان‌ها و سایر جنبه‌های متابولیسمی بدن انسان تأثیر دارد.
وی در همین زمینه به مثالی اشاره کرد و افزود: برای مثال این هورمون در تنظیم قند خون و عملکرد انسولین در بدن انسان نقش دارد و رابطه بین هورمون رشد و قند خون همیشه مدنظر پزشکان و محققان بوده است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: این هورمون می‌تواند سطح قند خون بدن را تنظیم کند؛ بنابراین با توجه به نقش های بسیار مهمی که هورمون رشد در بدن انسان دارد، می‌توان به اهمیت وجود آن و مشکلاتی که در صورت کمبود هورمون رشد ممکن است به وجود بیاید، پی برد.
راه های افزایش هورمون افزایش رشد
دکتر پیشداد در این خصوص می‌گوید: هورمون رشد یا HGH هورمونی ترشح‌شده از غده هیپوفیز است که باعث رشد قد کودکان و نوجوانان می‌شود و عامل رشد عضلانی و تقویت تراکم استخوانی در دوران بزرگسالی به شمار می‌آید. هر چند که قد بلند تا حد زیادی ژنتیکی است، اما به کمک روش‌هایی مثل تغذیه سالم، کنترل قند خون و داشتن وزن ایده‌آل می‌توان با تحریک هورمون های رشد در بدن باعث افزایش قد شد.
به گفته وی، عوامل زیادی نیز در افزایش ترشح هورمون رشد در کودکان تأثیر دارند که از جمله می توان به، خواب کافی، تغذیه مناسب مانند، پروتئین ها، ویتامین ها، فعالیت بدنی کافی و فاصله بین تغذیه و خواب از راه‌های افزایش هورمون رشد در کودکان است.
این پزشک اظهار کرد: نکته بعدی ورزش کردن به خصوص روش‌های کششی و نرمشی است که می تواند ترشح این هورمون را افزایش دهد. مصرف کمتر مواد قندی یکی دیگر از فاکتورهای تاثیرگذار بر ترشح این هورمون است. چون وقتی مواد قندی استفاده می‌شود، ترشح انسولین در بدن بالا می‌رود و بالا رفتن انسولین باعث می‌شود که میزان هورمون رشد پایین بیاید.
پیامدهای کمبود هورمون رشد
استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه صحبت هایش اشاره ای به کمبود این هورمون کرد و گفت: کمبود هورمون رشد در کودکان منجر به کوتاهی قد، نارسایی رشد و تاخیر در بلوغ اسکلتی می شود. این بیماری با تزریق هورمون رشد مصنوعی قابل درمان است.
این فوق تخصص غدد ادامه داد: هورمون رشد انسانی (GHD) که توسط غده هیپوفیز تولید می شود، رشد بدن کودک را کنترل می کند. همچنین هورمون GHD نقشی حیاتی در افزایش توده عضلانی و کاهش چربی بدن دارد. سطح هورمون رشد در دوران کودکی افزایش می یابد، در زمان بلوغ به اوج خود رسیده و پس از دهه سوم زندگی کاهش می یابد.
این پزشک خاطرنشان کرد: کمبود هورمون رشد هم در اوایل و هم در اواخر کودکی، با کندی سرعت رشد کودک نسبت به سایر همسالان تشخیص داده می شود. اغلب کودکان مبتلا به کمبود هورمون رشد نسبت به سن خود چاق تر و کوتاه تر به نظر می رسند.
او می‌گوید: رشد ضعیف استخوان ها در وسط صورت و تیغه بینی نیز نشانه نداشتن هورمون رشد کافی است. اما با این حال این مشکل فقط در قد کودکان تاثیر می گذارد. به طوری که هوش این کودکان کاملا طبیعی است.
وی همچین اشاره ای به تشخیص کمبود یا افزایش این هورمون کرد و افزود: کمبود هورمون رشد می‌تواند باعث کوتاهی قد در کودکان شود. اگر هورمون رشد در دوره قبل از بلوغ، بیش از میزان ترشح شود، موجب بلند قدی بیش از میزان می‌شود، چون صفحات رشد در استخوان‌ها در این دوران باز می باشند. این بیماری “ژیگانتیسم” نام دارد و خیلی شایع نیست. اگر ترشح هورمون بعد از بلوغ زیاد شود، چون صفحات رشد بسته شد فقط بافت نرم بدنمان بزرگ می‌شود.
مهم ترین عوارض دیر خوابیدن
يک متخصص غدد “خواب” را عامل مهمی در رشد کودک دانست و افزود: در کنار تغذيه و عامل وراثت آنچه که بر رشد قدي کودکان تاثیرگذار است، خواب خوب شبانه است.
وی تاکید کرد: در زمان خواب و در زمان فعالیت روزانه هورمون رشد ترشح می‌شود. بسيار مهم است که کودکان خواب خوب شبانه داشته باشند و همچنين به میزان کافی فعاليت کنند.
این فعال حوزه پزشکی همچنين توصیه کرد: کودک تا حد امکان يک ساعت قبل از خواب، قند های ساده مثل شکر، شکلات و آب نبات مصرف نکند چون قندهای ساده خود در ترشح هورمون رشد اختلال ايجاد می کند.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: درمورد بهترین زمان مراجعه برای بررسی هورمون رشد گفت: زمانی که احتمال کم کاری هورمون رشد و کوتاهی قد وجود دارد؛ قبل از اینکه صفحات رشد بسته شود باید مراجعه داشت. در دختران صفحات رشد دو سال بعد از قاعدگی و در پسران تا ۱۸ سالگی بسته می‌شود. لذا اگر دغدغه ای هست باید قبل از این زمان مراجعه کنند و اگر بعد از آن مراجعه کنند دیگر نمی‌توان اقدام کرد.
دکتر غلام رضا پیشداد فوق تخصص غدد و عضو هیئت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پایان گفت: هورمون رشد هورمونی است که از غده هیپوفیز قدامی مغز ترشح شده و یک هورمون پروتئینی است.
وی ادامه داد: این هورمون در بدن عملکرد مهمی را بر عهده دارد و تنظیم ترشح آن توسط غده هیپوتالاموس انجام می‌شود که هورمون آزاد کننده هورمون رشد را تولید می‌کند. ترشح این هورمون به صورت نبض دار است و ترشح دائمی ندارد.
او همچنین به این نکته اشاره کرد و افزود: خواب کافی و تغذیه مناسب می‌تواند به هورمون رشد کمک کند.
خبرنگار/ فاطمه شعبانی
