امام علی(ع) می فرماید: «کتاب خداوند تعالی را یاد بگیرید؛ زیرا قرآن، بهار دل هاست».
در رمضان، ماه انس با قرآن، باید ویژگی همدم بودن با قرآن را در خود ایجاد کنیم و رابطه تنگاتنگ و جدی با آن داشته باشیم؛ زیرا قرآن، کتاب کامل انسان سازی است، به گونه ای که همه برنامه ها و رموز تکامل را دربردارد. قرآن، سخن خدا است و عمل به آن، سبب پیروزی و رستگاری در دنیا و آخرت است.
هرگاه قرآن را بشناسیم، به عظمت نازل کننده آن پی ببریم و محتوایش را دریابیم، سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار کنیم، می توانیم ادعا کنیم که با قرآن انس گرفته ایم
*شناخت و درک حقایق قرآن
در قرآن آیاتی به خلقت انسان اشاره می‌کند که 1400سال قبل بر یک شخص درس نخوانده و اُمّی نازل شد. بعد از گذشت صدها سال، بشر در قرن بیست و یکم با علم جنین‌شناسی و دستگاه‌های مجهز عکس‌برداری به مراحل تشکیل جنین و تطبیق آنان با آیات شریفه پی برد که این امر ثابت می‌کند این قرآن کلام خداست و بشر در آن عصر و زمان قادر به درک این مسائل نبوده است.
از آیات شریفه قرآن استفاده می‌شود که انسان در آغاز خاک بوده و پس از آمیخته شدن با آب، تبدیل به گِل شده و پس از مدتی این گِل شکل لجن بدبویی به خود گرفته و… در آیاتی از قرآن خلقت انسان را از نطفه مختلط می‌شمرد که البته منظور از این آیات آفرینش انسان در مراحل و نسل‌های بعد است. به این‌ترتیب که جد نخستین ما از خاک و فرزندان او از نطفه امشاج آفریده شده‌اند. در قرآن درباره آغاز پیدایش انسان تعبیرات مختلفی است.
در سوره روم آیه20 وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرابٍ. از نشانه‌های او این است که شما را از خاک آفرید.
در سوره سجده آیه 7 می‌فرماید: وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ. آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد.
در سوره صافات آیه 11 می‌فرماید: إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ. ما آنان را از گِل چسبنده‌ای آفریده‌ایم.
و در سوره انسان آیه 2 می‌فرماید: إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ. خلقت انسان را از نطفه مختلط می‌شمرد.
اما آیات 12و13و14 سوره مؤمنون مراحل خلقت جنین را بیان می‌کند. دقت کنیم که این آیات را 1400 سال قبل خداوند بر پیامبرش نازل کرد که یکی از اعجاز خلقت را بیان می‌کند. چیزی که امروز علم ثابت کرده نمی‌تواند گفته یک بشر باشد و یقیناً خالص کلام خداوند است.
آیه 12 وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طينٍ. انسان را از عصاره‌ای از گِل آفریدیم.
آیه 13 ثمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً في قَرارٍ مَکين.ٍ سپس آن را نطفه‌ای در قرارگاه مطمئن (رحم) قرار دادیم.
آیه 14 ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ. سپس نطفه را به‌صورت علقه (خون بسته) و علقه را به‌صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده) و مضغه را به‌صورت استخوان‌هایی در آوردیم. از آن پس آن را آفرینش تازه‌ای ایجاد کردیم. بزرگ است خدایی که بهترین خلق‌کنندگان است.
*در این آیات درباره چگونگی شکل گرفتن انسان شرح داده است؛
در گام نخست می‌فرماید؛ انسان با آن عظمت و با آن‌همه استعداد و شایستگی‌ها این افضل مخلوقات و برترین موجودات جهان از خاکی بی‌ارزش؛ و این نهایت قدرت‌نمایی او است که از چنین مواد ساده‌ای چنان موجود بدیعی آفرید.
در آیه بعد می‌فرماید: ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَكِينٍ. سپس او را نطفه‌ای قرار دادیم در قرارگاه امن‌وامان. مراد از قرارگاه امن‌وامان، رحِم است که اشاره به موقعیت خاص رحِم در بدن انسان است. در واقع در محفوظ‌ترین نقطه بدن که از هر طرف کاملاً تحت حفاظت است قرار گرفته. ستون فقرات از یکسو، استخوان نیرومند لگن خاصره از سوی دیگر و هم‌چنین پوشش‌های متعدد شکم و… همگی شاهد این قرارگاه امن است.
بعد به مراحل شگفت‌آور و بُهت‌آور سیر نطفه در رحم مادر و چهره‌های گوناگون خلقت که یکی بعد از دیگری در آن قرارگاه امن و دور از دسترس بشر ظاهر می‌شود، اشاره کرده و می‌فرماید: (سپس ما نطفه را به‌صورت خون بسته‌ای در آوردیم و بعد از این، خون بسته را به مضغه که شبیه گوشت جویده است تبدیل کردیم و بعد آن را به‌صورت استخوان در آوردیم و از آن پس بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم. (ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا) این چهار مرحله متفاوت که به‌اضافه مرحله نطفه بودن مراحل پنج‌گانه را تشکیل می‌دهد هرکدام برای خود عالم عجیبی دارد، مملو از شگفتی‌ها که در علم جنین‌شناسی دقیقاً موردبررسی قرار گرفته و کتاب‌ها پیرامون آن نوشته‌اند. ولی روزی که قرآن این مراحل مختلف خلقت جنین انسان و شگفتی‌های آن سخن می‌گفت، اثری از این علم و دانش نبود.
برای مثال در مرحله دوم که به مراحل شکل گرفتن جنین اشاره دارد، کلمه‌ای که برای وصف جنین در این مرحله به کار برده شده “عَلقه” است. وقتی به فرهنگ دهخدا مراجعه یا علقه به انگلیسی ترجمه می‌شود، سه معنی جداگانه دارد. معنی اول لخته خون، معنی دوم معلق یا به چیزی آویزان یا چسبیده است. معنی سوم زالو. همه این سه معنی رابطه خاصی با جنین در آن زمان دارد.
در هفته سوم پرورش جنین، قلب لوله‌ای و رگ‌های خونی به هم می‌پیوندند و سیستم قلبی و عروقی را تشکیل می‌دهند و با به اتمام رسیدن هفته سوم خون به چرخش در می‌آید و در روز بیست و یکم قلب شروع به تپیدن می‌کند. در مورد آویزان بودن یا چسبیدن، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد بند ناف است. امروز می‌دانیم که بند ناف از ساقه‌ی پیوسته شکل می‌گیرد و این ساقه همراه با شکل گرفتن جنین شکل می‌گیرد و جنین شناسان این ساقه را به یک آویزان تشبیه کردند که جنین را آویزان نگه می‌دارد و شباهت خیلی زیاد به یک لخته خون دارد(علقه) و در روز 25 تشکیل جنین درست شبیه به یک زالو است. در این مرحله جنین اندازه یک هسته گندم است و عکس‌هایی که با اشعه ایکس از زالو و جنین در این مرحله گرفته‌شده حیرت‌انگیز است که سر جنین در آن تصاویر شبیه به سر زالو است و شباهت سایر قسمت‌های بدن زالو با جنین واقعاً خارق‌العاده است که آیات شریفه قرآن این حقایق را بیان نموده است. درحالی‌که دانشمندان می‌گویند وصف جنین در قرآن بر مبنای دانش قرن هفتم میلادی کاملاً غیرممکن است و تنها برداشت منطقی این است که این جزئیات از طرف خداوند بر پیامبر(ص) وحی‌شده است.
و در پایان آیه، به آخرین مرحله که در واقع مهم‌ترین مرحله آفرینش بشر است با یک تعبیر سربسته و پرمعنی اشاره کرده می‌فرماید (ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ) سپس ما او را آفرینش تازه‌ای بخشیدیم. (فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ) آفرین بر این قدرت‌نمایی بی‌نظیر که در ظلمت‌کده رحِم این‌چنین تصویر بدیعی با این‌همه عجائب و شگفتی‌ها بر قطره آبی نقش می‌زند.
آفرین بر آن علم و حکمتی که این‌همه استعداد و لیاقت و شایستگی را در چنین موجود ناچیزی ایجاد می‌کند. آفرین بر او و بر خلقت بی‌نظیرش. (فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ)
✍ غلامرضا رضایی تربقان
