خلیل‌آباد، شهرستانی باغبانی که محصول انگور و کشمش آن به لحاظ کیفیت برندی جهانی دارد به طوری که همه ساله فصل برداشت محصول که می‌رسد کشورها و شهرهای بسیاری چشم انتظار این محصول بسیار ارزشمند منطقه خلیل‌آباد هستند.
کشت بیش از ۳۰ نوع رقم انگور و بیش از ۵۷۲۷ هکتار تاکستان‌های انگور در این شهرستان موجب شده که یکی از قطب‌های مهم تولید انگور و کشمش در کشور و حتی دنیا به حساب آید و از سویی به لحاظ سطح زیر کشت نیز مقام اولی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.
گرچه برداشت خوشه‌های طلایی انگور از قطب تولید این محصول ۴ ماهی است که به پایان رسیده و بخش قابل توجهی از آن به کشمش تبدیل شده و فصل صادرات را داریم اما متأسفانه امسال مشکلات بیشتر از هرسال دیگری بر روی هم انباشته شده است و از سویی به دلیل تحریم‌ها محصولات این شهرستان با نام سایر کشورها صادر میشود و کشاورزان این منطقه امکان تجارت محصولاتشان را با برند منطقه ندارند.
سید غلامرضا رجایی که از سال ۱۳۶۰ تاکنون در کشاورزی فعالیت دارد و چندین سال پیاپی تولید کننده نمونه بوده است، در خصوص وضعیت انگور و کشمش شهرستان خلیل‌آباد به ایسنا گفت: برخلاف گذشته کیفیت و کمیت انگور و کشمش شهرستان به دلیل خاموشی‌ها و از سویی افزایش دما دیگر از کیفیت و کمیت لازم برخوردار نیست.
وی افزود: علیرغم اینکه شهرستان خلیل‌آباد قطب تولید انگور و کشمش خراسان رضوی محسوب میشود اما افزایش گرمای هوا، کاهش بارش‌ها و خاموشی چاه موتورها و افزایش مدارهای آبدهی موجب شده که کیفیت و کمیت محصول شهرستان کاهش چشمگیری داشته باشد.
این باغدار نبود تعاونی فعال در شهرستان را از عواملی دانست که موجب شده خرید محصولات منطقه توسط دلالان و به هر قیمتی که خودشان اعلام کنند انجام شود.
وی با بیان اینکه دلالان به فکر سود خودشان و افزایش سرمایه‌شان هستند، بیان کرد: دلالان می‌خواهند محصول تولید شده را ارزان و به شکل دلخواهشان خریداری کنند.
رجایی با اشاره به اینکه بالا بودن تعرفه‌های کشمش موجب کاهش بسیار صادرات و از سویی جولان دلالان در منطقه شده است، تصریح کرد: اکنون عرضه از تقاضا بیشتر شده است.
وی که ۲ هکتار انگور پیکامی و ۲۲ هکتار انگور تازه خوری یا زودرس دارد، گفت: محصول کشمش و مویز شهرستان که شهره خاصی در سطح کشور و حتی در بسیاری از کشورها دارد به دلیل گرمای تابستان و خاموشی‌ها حال و روز خوبی ندارد.
این باغدار با بیان اینکه در چند سال قبل در هر هکتار تا ۱۵۲ تن برداشت انگور داشتم اما طی ۲سال اخیر این میزان به ۶۵ تن کاهش یافته است، تصریح کرد: متأسفانه هیچ‌گونه حمایتی از باغداران نمی‌شود.
عدم پرداخت تسهیلات به بخش کشاورزی از دیگر مشکلات باغداران این شهرستان اعلام شده است، بانک‌ها هیچ‌گونه همکاری با کشاورزان ندارند و سود و دیرکرد را علیرغم تمامی مشکلات از کشاورزان می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه طی ۵ سال گذشته هیچ خدماتی به بخش کشاورزی ارائه نشده است، خاطرنشان کرد: اکثر طرح‌ها برای مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی بلاتکلیف باقی مانده و حتی برای اخذ مجوزها نیز با مشکلاتی مواجه هستیم.
رجایی بیان کرد: پیگیر راه‌اندازی صنایع تبدیلی در شهرستان بودیم اما بروکراسی‌های اداری و سخت‌گیری‌ها مشکلات بسیاری را به وجود آورده است حتی پس از صدور مجوز برای اجرای طرح هیچ‌گونه تسهیلاتی پرداخت نمی‌شود.
وی گفت: اگر شرایط جوی بهتر و حمایت‌ها افزایش یابد و قطع برق کاهش یابد قطعاً رونق این بخش را خواهیم داشت. هرچند کشاورزان رغبت بسیاری به اجرای پنل‌های خورشیدی و آبیاری‌های نوین دارند اما سرمایه‌ای برای کار نیست.
این باغدار خاک و زمین خلیل‌آباد را برای کشاورزی منحصر به فرد دانست و افزود: گرچه کشاورزان باتجربه‌ای در منطقه داریم اما نیازمند همکاری بیشتر از سوی جهاد کشاورزی هستیم.
چند سالی میشود که خلیل‌آباد تک محصولی شده است، برخلاف گذشته سطح زعفران و صیفی‌جات در این شهرستان کاهش چشمگیری یافته و فقط انگور، کشمش و میزان کمی از انار باقی مانده است.
رجایی افزایش بی‌سابقه قیمت نهاده‌های کشاورزی را از دیگر مشکلات اعلام و تصریح کرد: علیرغم اینکه قیمت‌ها افزایش یافته اما نهاده‌ها به موقع و بر مبنای نیاز در بین کشاورزان توزیع نمی‌شود.
رجایی با اشاره به اینکه ضعیف بودن نظارت‌ها و از سویی گرانی نهاده‌ها موجب شده که کودهای بی‌کیفیت و متفرقه وارد بازار شوند، اظهار کرد: کودهای بی‌کیفیت و متفرقه موجب ضرر و زیان کشاورزان شده است.
وی عدم حمایت‌های بیمه از کشاورزان را از دیگر مشکلات دانست و افزود: متأسفانه بیمه رقم واقعی خسارت وارد شده را به کشاورز وارد نمی‌کند و این موجب شده که باغدار رغبتی به بیمه محصولات خود نداشته باشد.
این کشاورز نمونه بیان کرد: اگر هنگام تعیین خسارت‌های وارده یک نماینده از سوی کشاورزان، نماینده‌ای از بانک کشاورزی و همچنین جهاد کشاورزی باشد و خسارت‌ها بر مبنای واقعیت برآورد شود قطعاً وضعیت بهتر میشود. کشاورزان حاضر هستند که پرداختی را بیشتر بدهند اما بیمه هم خسارت‌ها را برمبنای واقعیت پرداخت کند.
وی با بیان اینکه امیدواریم مسئولان حمایت‌های بیشتری را از کشاورزان و باغداران داشته باشند، گفت: کشاورزان نیازمند تسهیلات ارزان قیمت در راستای تولید و اشتغال هستند.
وضعیت بازار صادرات خوب نیست
طی سال‌های اخیر صادرات کشمش این شهرستان اصلاً وضعیت خوبی ندارد به طوری که محصول کشمش منطقه به دلیل تحریم‌ها فقط تا کشور ترکیه با نام ایران صادرات میشود و برای سایر کشورها هیچ اسمی از ایران نباید باشد. حتی دبی هم محصول ایران و کشمش خلیل‌آباد را به نام خودش به سایر کشورها صادر می‌کند.
ناصر پورمحمد یکی از صادر کنندگان کشمش با بیان اینکه بازار فروش پاکستان اصلاً مناسب نیست، افزود: تحریم‌ها موجب شده که کشمش شهرستان را ابتدا به دبی و سپس از آنجا با نام سایر کشورها صادر کنیم.
وی اظهار کرد: گرچه با این قیمت دلار محصول منطقه برای آن‌ها صرفه اقتصادی خوبی دارد ولی اکنون صادرات کشمش‌های زرد به صفر رسیده و میزان کشمش سبز هم بسیار کاهش یافته است.
این صادر کننده کشمش افزود: کشمش شهرستان خلیل‌آباد به دو کشور دبی و پاکستان صادر می‌شد، اما طی سال‌های اخیر صادرات وضعیت خوبی نداشته است. صادرات به پاکستان برای مصرف خودشان و دبی هم محصول منطقه را به کشورهای ضعیف‌تر مانند بنگلادش و … صادر می‌کند.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال حدود ۵۰۰ تن صادرات کشمش زرد و سبز داشته‌ایم، خاطرنشان کرد: اخیراً کشور پاکستان تعرفه‌های سنگینی را بر روی کشمش ایران گذاشته است.
پورمحمد با اشاره به اینکه وضعیت موجود موجب شده که کشور چین بازارهای هدف ایران را دست بگیرد، گفت: کشمشی که اکنون صادر میشود به لحاظ کیفیت ضعیف‌تر است.
در خصوص وضعیت بازار سایر کشورها برای صادرات محصولات هم باید گفت که بازار عراق وضعیت خوبی ندارد و کشمش چین نیز وارد بازار ترکیه شده و بازار دبی هم در دست تاجرهای هندی و پاکستانی است.
