- خبرگزاری گیتی آنلاین _ حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا رضایی تربقان در شب قدر و شب شهادت آقا امیرالمومنین علی «ع» درجمع محبین اهل بیت بیان داشتند؛ اگر گفته شود مردم عالم جوانمردی را دوست دارند ؛ علی”علیه السلام” در جوانمردی ، اول جوانمرد دنیای بشریت است. اگر درباره زهد و عبادت سخن بگوییم علی “علیه السلام” اول زاهد عالم بشمار می رود و در مقام بخشندگی و جُود ،بخشنده جهان انسانیت بود. اگر درباره عدالت که امروز دلرباترین جملات در دنیای بشریت لفظ عدالت است سخن بگوییم علی “علیه السلام” در دوران زمامداری اش مجری عدالت اجتماعی به معنی وسیع کلمه محسوب می شود.
در امر عدالت همین بس که فلسفه پذیرفتن خلافت را بعد از عثمان به هم خوردن عدالت اجتماعی و تقسیم مردم به دو طبقه سیرِسیر و گرسنهِ گرسنه ذکر می کند و در خطبه سوم نهج البلاغه می فرماید: اگر نبود که عده ای به عنوان یار و یاور به در خانه ام آمدند و بر من إتمام حجت شد و دیگر اینکه خداوند از دانایان عهد و پیمان گرفته که وقتی گروهی آن قدر اموال و ثروت ها و موهبت های الهی را به خودشان اختصاص بدهند وآن قدر بخورند که از پرخُوری بیمار شوند وعده ای آن قدر حقوقشان پایمال شود که به سختی بگذرانند در چنین اوضاعی دانایان نمی توانند بنشینند تماشاچی باشند ومتأثر. اگر چنین وظیفه ای را احساس نمی کردم کنار می رفتم وافسار خلافت را در دست نمی گرفتم و مانند روز اول پهلو تهی می کردم.
برنامه اش در دوران حکومتش این بود که نگذارد حیف ومیل شود ، ظلم شود وحقوق مردم پایمال گردد ، بلکه حقوق پایمال شده قبلی را برگرداند ، درباره آن چه عثمان از أموال و أراضی که متعلق به عامه مسلمین بود به نزدیکانش واگذار کرده ، فرمود؛ به خدا قسم آنچه که متعلق به عامه مسلمین وبیت المال است و عثمان به این و آن داده همه را پس خواهم گرفت، هرچند آن ها را مهر زنان شان قرار داده باشند.
در روز دوم خلافت؛ رسما در مسجد بالای منبر رفت وفرمود: (خداوند خودش می داند که من علاقه ای به امر خلافت از آن جهت که ریاستی وقدرتی است ندارم. از پیامبر اکرم “صلی الله علیه وآله وسلم” شنیدم که فرمود؛ هرکس بعد از من زمام امور اُمت را به دست بگیرد، روز قیامت او را بر صراط نگه خواهم داشت و ملائکه الهی نامه عمل او را باز می کنند اگر به عدالت رفتار کرده باشد خداوند او را به موجب همان عدالت نجات خواهد داد و گرنه صراط تکانی می خورد و او را به جهنم می اندازد. بعد به طرف راست و چپ نگاهی کرد و افرادی که در گوشه و کنار بودند از نظر گذراند و فرمود؛ آن کسانی که دنیا آن ها را در خود غرق کرده و املاک و اموال بناحق از بیت المال برده اند همه را از آنها می گیرم و به بیت المال بر می گردانم و به آن ها همان قدر خواهم داد که حق آنهاست، فردا نگویند علی “علیه السلام” ما را إغفال کرد و فریب داد. اول چیزی می گفت و حالا طور دیگری عمل می کند.
از همان اول برنامه اش را روشن اعلام کرد و بعد به آن ها که برای خود امتیاز قائل بودند و دلیلشان این بود که ما حق مصاحبت پیغمبر را داریم و در راه اسلام چنین وچنان زحمت کشیدیم و… و برای خود امتیاز قائل بودند، فرمود: من منکر فضائل وهم صحبتی شما با پیامبر و سابقه شما نیستم ولی این ها چیزهایی است که خداوند خود اجر و پاداش آن ها را خواهد داد. این ها مجوز نمی شود که امروز میان شما و دیگران فرق بگذارم ، این اُمور ملاک تبعیض واقع نمی شود. روز دیگر آن ها که می دانستند مشمول حکم علی “علیه السلام” خواهند شد باهم مشورت کردند و ولیدبن عقبه را فرستادند نزد امام “علیه السلام” و شروطی را بیان داشتند از جمله این که عطف بماسبق نکنی وبه گذشته هر چه شده کاری نداشته باشی، بعد هر طوری می خواهی عمل کن. حضرت علی “علیه السلام” فرمودند: اینکه من به گذشته کاری نداشته باشم و عطف به ما سبق نکنم در اختیار من نیست وظیفه ای است که خدا بر عهده من گذاشته. ولید بعد از شنیدن سخنان امام رفت به میان هم مسلکانش و سخنان امام را به آن ها گفت و آن ها شروع به تخریب وتحریک مردم بر علیه حضرت علی “علیه السلام” نمودند. عده ای گفتند ؛ علی جان عامل عمده ای که سبب شده این ها ناراضی شوند مسئله اصرار توست بر عدل و مساوات. اینکه گفته اند [قُتِلَ في مِحرِابِهِ لِشِدَةِ عَدلِه] عدالتش بود که قاتلش شد.
حضرت علی “علیه السلام” به هیچ وجه حاضر نبود حقی پایمال شود و به هیچ وجه حاضر نبود نه خودش و نه کس دیگر از بستگان و یارانش از عنوان خلافت سوء استفاده کند.
اگر به بازار می رفت که چیزی بخرد کوشش می کرد کسی را پیدا کند که او را نشناسد که خلیفه است، برای آن که مبادا ملاحظه او را کرده و بین او و دیگران فرق بگذارد ، در روز های گرم می آمد بیرون دارلعماره و در سایه می نشست مبادا مراجعه کننده ای بیاید و در آن
هوای گرم به او دسترسی پیدا نکند .
به مالک اشتر می نویسد؛ برای ارباب رجوع وقتی مقرر کن و خود شخصا به گرفتاری هایشان برس و برای این مو ضوع مجلسی عمومی تشکیل ده و در آن موقع ماموران و پاسبانان را از جلو چشم مردم دورکن تا بدون پروا و هراس با تو سخن گویند و جز زبانت واسطه ای بین خود و مردم قرار مده .(نهج البلاغه/نامه۶۷)
روز دیگر بالای منبر رفت؛ بعد از حمد و ثنای پروردگار فرمود: مردم از حضرت آدم فرزندی به عنوان بنده یا کنیز متولد نشد تمام فرزندان او آزاد بودند لکن خداوند بعضی از شما را مالک دیگری قرار داده … بعد فرمود؛ مقداری مال برای ما رسیده ما بین سیاه پوست و سرخ پوست به نسبت مساوی تقسیم می کنیم و حضرت علی “علیه السلام” به هر نفری سه دینار داد. مردی از انصار سه دینار خود را گرفت ، پس از او غلامی که تازه آزاد شده بود پیش آمد او هم به سهم خود رسید.
مرد انصاری عرض کرد؛ یا امیرالمومنین این غلام را دیروز من آزاد کرده ام سهم مرا با او یکسان می دهی؟ حضرت علی “علیه السلام” فرمود: من در کتاب خدا دقت کرده ام تفاوتی قرار نداده بین فرزندان اسماعیل (که کنیز زاده بودند) و فرزندان اسحاق که از زنی آزاد به وجود آمدند. (روضه کافی/ص۶۹) یا داستان عقیل و آهن گداخته و موارد بی شمار دیگر از عدالت حضرت علی “علیه السلام” ، با آن که افتخار ماست که شیعه مولا امیرالمومنین علی “علیه السلام” هستیم ، مع الاسف آن گونه که باید خبری از عدالت و مساوات حضرت علی “علیه السلام” در جامعه ما نیست.
