گیتی آنلاین – دورود / شناخت مخاطبان و ویژگی‌های آنان و مطالعه مداوم رفتار‌هایشان از اهم کارهای روابط عمومی است. روابط عمومی‌هایی موفق خواهند بود که شناخت کاملی از جامعه مخاطبان خود داشته باشند و بتوانند تصمیماتی مبتنی بر واقعیت جامعه اتخاذ کنند. انجام این امور خود مستلزم استفاده از نیروی کارآمد و متخصص در این زمینه است؛ چراکه در این صورت روابط عمومی از نقش و اهمیت خودآگاه است و نقشی راهبردی و مشاورهای ایفا میکند. اما استفاده از نیروهای نامتخصص،موجب میشود تا مدیران دستگاه‌ها نیز این جایگاه را بیشتر تبلیغاتچی خودشان بدانند و به اطلاع‌رسانی و ارتباط با مخاطبان به‌عنوان مهم‌ترین وظیفه روابط عمومی توجهی نمی‌کنند.
عدم استفاده از افراد متخصص در روابط عمومی‌های شهرستان دورود، موجب شده است تا ادارات و نهادهای دولتی و خصوصی این شهرستان، عملگرایی و تخصص گرایی لازم را نداشته باشند و نتوانند رسالت خود را انجام دهند. گماشتن افراد نامتخصص در جایگاه روابط عمومی، موجب عدم تبیین جایگاه درست روابط عمومی در ادارات این شهرستان شده و باعث شده است که مدیران در بیان دستاوردهای سازمانی و پاسخگویی به برخی انتقادات بیرون سازمانی دچار مشکل شوند و نتوانند به‌درستی حقوق ارباب‌رجوع و اداره موردنظر دفاع کنند و در مقابل اخبار انتقادی، شکایات ارباب‌رجوع و مطالبات مردمی، از دستگاه اجرایی محل خدمت خود موضع می‌گیرند و با دادن جوابیه و تکذیبیه، گاهاً رفتارهای غیرحرفه‌ای را از خود نشان میدهند. در چنین شرایطی کمتر مدیری به دنبال آسیب‌شناسی درونی و بیرونی سازمان و کارکرد دستگاه اجرایی متبوع خود است و حتی آن‌هایی که تا حدودی متخصص این حوزه هستند نیز با گرفتار شدن در چارچوب فراقانونی نمی‌توانند وظایف خود را به‌درستی انجام دهند. ادامه این فرایند ( استفاده از افراد غیرحرفه‌ای به‌عنوان روابط عمومی و سو استفاده مدیران از این جایگاه ) موجب میشود تا روابط عمومی‌ها در سازمان و نهادها جایگاه تعریف‌شده‌ای نداشته و کارکردشان ضعیف باشد و بیشتر به‌عنوان یک پست تشریفاتی تلقی شود . طبیعتاً چنین سازمانی از استراتژی لازم برخوردار نیست و در مواقع بحران نمی‌تواند جوابگوی افکار عمومی باشد. درصورتی‌که اگر روابط عمومی‌ها صرفاً تبلیغاتچی دستگاه‌های اداری خود نباشند، و نقاط ضعفی بیان‌شده از سوی ارباب‌رجوع و مردم را آسیب‌شناسی و در اختیار مدیران ارشد سازمانی قرار دهد میتواند به‌نوعی مشاوره دوجانبه بین مردم و دستگاه متبوع خود باشد و به‌گونه‌ای با بسترسازی مناسب برای مخاطبان، و پیگیری مطالبات آنان، علاوه بر افزایش رضایت مخاطبان از سازمان در ایجاد و حفظ سرمایه اجتماعی نیز، نقش مؤثر خود را ایفا کند. امری که با به‌کارگیری افراد غیرحرفه‌ای در جایگاه روابط عمومی، تاکنون تحقق نیافته است.
با یک مطالعه میدانی می‌توان دریافت که اغلب کارشناسان روابط عمومی در ادارات شهر دورود از کمترین میزان تخصص برخوردارند و فعالیت‌های خود را به عکاسی در جلسات و نصب بنر در مناسبت‌های مذهبی و سیاسی محدود کرده‌اند. اغلب دیده میشود که کارشناس روابط عمومی فاقد اتاقی مجزا برای خودشان هستند و اغلب در جلوی اتاق رئیس اداره نقش دربان را بازی می‌کنند و حتی در جلسات ادارات هیچ ابراز نظر و عقیده‌ای نمی‌کنند، این در حالی است که باید مدیر روابط عمومی نقش دبیر جلسات را بازی کند و ابتدا و انتهای یک جلسه به وی سپرده شود. البته عدم شناخت مدیران ادارات از جایگاه حساس روابط عمومی به این امر دامن زده است به‌طوری‌که جایگاه روابط عمومی در سطح یک پست تشریفاتی تقلیل یافته است.تجربه نشان داده است که بیشترین تنش‌ها میان مردم و ادارات میتواند تا قبل از تبدیل شدن به بحرانی جدی توسط مدیران روابط عمومی حل‌وفصل شود و این در حالی است که تا اکنون و به‌صورت جدی برای این امر تصمیمی جدی گرفته نشده است.
بیان مسئله و پیشنهاد: واحد روابط عمومی مستقر در فرمانداری دورود باید به‌عنوان حلقه اصلی و محوریت شبکه روابط عمومی‌های شهرستان نقش اساسی و تخصصی را انجام دهد؛ به این صورت که با مدیریت کردن،سازمان‌دهی،ارزیابی و کنترل کردن فعالیت‌های سایر روابط عمومی‌های ادارات زمینه پاسخگویی به‌موقع و حرفه‌ای را به همشهریان عزیز ایجاد کند.یکی از وظایف اصلی روابط عمومی‌ها افکار سنجی و گردآوری اطلاعات از افکار عمومی است.تصور کنید که در فضای مجازی اهالی روستایی بابت قطعی مکرر آب یا برق از مسئولان مربوطه گلایه دارند؛ روابط عمومی فرمانداری با در دست داشتن کارشناسان حرفه‌ای که فضای مجازی شهرستان را رصد می‌کنند بلافاصله موضوع موردنظر را به مدیر روابط عمومی فرمانداری دورود گزارش و سپس وی با ملزم کردن روابط عمومی اداره برق یا آب از ایشان می‌خواهد تا در اسرع وقت به این مطالبات پاسخی صادقانه و تخصصی دهد. به‌راحتی می‌توان تصور کرد که بخشی زیادی از تنش‌ها، نارضایتی‌ها، بی‌اعتمادی‌ها،خشم‌ها در این زمان حل‌وفصل می‌شوند. شاید این موضوع ملموس‌تر باشد و بتواند حق مطلب را ادا کند. اخیراً در حوزه عمومی مجازی (رسانه‌های اجتماعی) شهرستان دورود مسئله آلودگی‌های مداوم و بیش‌ازحد کارخانه سیمان مطرح بود. در این میان همشهریان خشم و انزجار خود را از بی‌تفاوتی و عدم پاسخگویی مدیران این شرکت در شبکه‌های اجتماعی به نمایش می‌گذاشتند. اینجا نقش حساس واحد روابط عمومی فرمانداری دورود به‌خوبی مشخص میشود. رصد کردن فضای مجازی و اعلام زنگ خطر به مدیران ارشد شهرستان برای وقوع یک بحران به دلیل اینکه که بخش زیادی از همشهریان هم‌صدا و مداوم خشم خود را رسانه‌ای می‌کنند. واین یعنی فرصتی مغتنم برای عناصر فرصت طلب و ضد انقلاب برای دعوت به تجمع و این یعنی تولد یک بحران اجتماعی و سیاسی ویرانگر.اگر در همان ابتدا با خلاقیت واحد روابط عمومی شرکت سیمان، مدیرعامل این شرکت در قالب یک مصاحبه تصویری، ضمن عذرخواهی از مردم زمان دقیق عملیات توقف و فیلتراسیون را اعلام می‌کرد با این همه خشم عمومی روبرو بودیم؟ با این تفاسیر به فرماندار محترم شهرستان دورود پیشنهاد میشود که به‌صورت جدی به این امر ورود کرده تا بخش روابط عمومی فرمانداری شهرستان به واحدی تخصصی‌تر و حرفه‌ای‌تر تبدیل شود.
حامد سیف
دکتری علوم ارتباطات و عضو پیوسته انجمن متخصصان روابط عمومی کشور
