گیتی آنلاین_ مریم تجلی اردکانی، کارشناس سازماندهی و بهبود روش‌ها شرکت برق منطقه‌ای فارس در یادداشتی با عنوان “اطلاع‌رسانی، آگاهی‌دهی و فرهنگ‌سازی مدیریت مصرف برق” به پایگاه خبری گیتی‌آنلاین آورده است:
نسل Z ، مصرف کنندگان بی رحم یا ناجیان مصرف؟!
از شعارهای بی حاصل خالی شویم، از وعده های خیالی و تبلیغات پیش پاافتاده، شاید وقت آن است تا از بیلبورد های بزرگراهی عریض و طویل، تبلیغات خیالی و لاکچری تلوزیونی و رادیویی فاصله بگیریم و خود را بر موج فناوری های نوین سوار کنیم، وقت آن رسیده تا متولدین سال های ۲۰۰۰ را با تمام خصلت ها و ویژگی هایشان به رسمیت بشناسیم، احترام کنیم و در مقابل خلاقیت و هوشمندیشان سر تعظیم فرود آوریم! این مخاطبان کسانی نیستند جز، نسل Z، نسل اینترنت، نسل تکنولوژی هر روزه، نسل بازار و نسل واقع گرایی.
نسل Z در یک تعریف فراگیر به متولدین اواخر دهه ۱۹۹۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی اطلاق می شود، جوانانی که هم اکنون دهه بیست زندگانی خود را می گذراند و به نوعی اعجوبه های قرن لقب گرفته اند. این نسل میراث دار ویژگی های کلیدی و ارزشمندی است که حاصل آن تغییراتی است که در عرصه های گوناگون ملی و بین المللی شاهد هستیم.
نسل Z واقع نگر است، زمان را نه گذشته و نه آینده که در ظرف اکنون می بیند، و به راستی زمان چیزی غیر از اکنون است؟! این نسل آرمانی نمی اندیشد، بازار و برند را می فهمد و در تغییرات آن سهیم است، نسلی که نه تنها از تکنولوژی بهره می گیرد که خود، تکنولوژی می سازد. رشد چشمگیر اپلیکیشن های گوناگون، گواه تسلط بی قید و شرط همزیستان این نسل بر تکنولوژی و بازار است. درایت این نسل خلق سرمایه و سپس خرج آن است! بر خلاف نسل های گذشته که خلق سرمایه را به نیت پس انداز آن مدنظر قرار می داد، این نسل می داند که تا چیزی را نبخشد، ارزش بیشتری را کسب نخواهد کرد.
واژه های گوناگون در عرصه های مختلف علمی و غیر علمی از دستکاری های این نسل است که پا به عرصه وجود نهاده است، اگر امروز مفهومی به نام “هیچ هایک” در ادبیات گردشگری وجود دارد، اگر مفاهیمی چون “بلاک چین”، ” هوش مصنوعی” ، ” دولت فراگیر دیجیتال” کلمات پیش پا افتاده در دنیای فناوری هستند، اگر “هشتگ” به یک مفهوم برندساز تبدیل می شود و “اینفلوئنسر” سیاست های یک ابرقدرت را تحت تاثیر قرار می دهد، این ها و بیشتر، مدیون حضور نسلی متفاوت و پویا است که چارچوب ها را بر هم می زند و هرآن با انعطافی وصف ناشدنی، خود را به شمایل اقتضای همان لحظه در می آورد.
برای این نسل شاید حفظ محیط زیست، توجه به موضوع سلامتی، بهره گیری هوشمندانه از انواع انرژی و … نه از سر آینده نگری و دوراندیشی، که با در نظر گرفتن بهترین اکنونی که در آن زیست می کنند شکل گرفته است. این نسل با روراستی هر چه تمام، از منظره زباله هایی که مسیر دید طبیعت گردیش را دچار خدشه می کند، می پرهیزد پس با منطق اکنون و حال، زباله ها را در سطل می ریزد، او”موهیتو” را جایگزین” نوشابه زرد و سیاه” می کند و این نه به خاطر حفظ سلامتی که بدلیل جادوگری در تغییر طعم ها و بوها و کشف ترکیب دلپذیرتری است که از آب و نعنا و لیمو بدست می آید، ترکیب پیچیده و خلاقانه ای که مطبوع تر از محلول قند و جوش شیرین و رنگ خوراکی است! این نسل،سوخت فسیلی را نه برای انتقال به نسل بعد که برای ارضای کنجکاوی های فضایی و روشن نگهداشتن چراغ ماینر های خود لازم دارد، پس در مصرف برق خانگی صرفه جو می شود! این سطح از هوشمندی، این سطح از خلاقیت و شاید این سطح از نگاه به خود و توجه به مفهوم فردیت، تنها از ذهن های سرشاری بر می آید که تلاش می کند همواره در بهترین اکنون ممکن زندگی کند.
و حالا سیاستمداران، قانون گذاران ، دانشگاهیان و دولتمردان و متخصصان حوزه انرژی با نسلی روبرو هستند که همانطور که بدان اشاره شد، صرفه جویی را با برداشتی متفاوت ازچگونگی مصرف می بیند. برای این نسل صرفه جویی نه به معنی کم مصرف کردن است و نه به معنای درست مصرف کردن، این نسل مفهوم صرفه جویی انرژی را از ادبیات خود کنار گذاشته است چراکه برای او اتمام انرژی معنایی ندارد! برای نسلی که به انرژی جهان خلقت می اندیشد، از پایان انرژیِ زمینِ کوچکِ راه شیری صحبت نکنید! این نسل زبانی تازه برای شنیدن و شنیده شدن طلب می کند!
بی شک آینده انرژی های تجدید ناپذیر جهان، پایان است اما آینده انرژی جهان نسل Z، نا متناهی است، نسل Z را بایستی در چیره سازی و توانمندی در بهره برداری از منابع تازه انرژی ترغیب کرد، باید قلاب انداخت و از دریای خلاقیت ذهن های جوان این نسل، بهترین ها را در تسخیر انرژی و کمک به مصرف بهینه و منطقی آن شکار کرد. این امر در عرصه بین الملل پذیرفته شده است و امروزه دولت ها به دنبال بهره گیری از دانش این نسل برای رسیدن به بهترین امروز هستند.
باید باب گفتگو با این نسل را باز کرد و راه حل های مناسب و کاربردی را از خود این نسل جویا شد.جوانان نسل Z عبارت هایی چون “کم مصرف کنیم، همیشه مصرف کنیم” ، ” صرفه جویی کم مصرف کردن نیست، درست مصرف کردن است ، صرفه جویی هنر است” و سایر عبارات این چنینی را نمی بیند و نمی شنود ! اما شاید استفاده از یک نوع اپلیکیشن تنظیم مصرف برق به منظور فروش انرژی مازاد، با اقبال روبرو شود یا نحوه استفاده از یک وسیله برقی در یک برنامه همه گیر بین نوجوانان، تبدیل به ترند سال شده و مصرف را کاهش دهد! اتاق های فکر، هم اندیشی ها، پژوهش های کاربردی، نظرسنجی های عمیق کیفی، ،مطالعات زمینه ای، قرار گرفتن در جمع این نسل و هم یار و همبازی شدن با آن ها شاید ابزارهای مناسبی برای همکاری و استخراج راه حل های مناسب آگاهی بخشی، تبلیغات و اطلاع رسانی در حوزه مصرف انرژی برق باشد.
باید از تبلیغات تلوزیونی و رادیویی لاکچری و تخیلی فاصله گرفت، بیلبورد های عریض و طویل بزرگراهی هم چاره کار نیستند، امروزه “هشتگ” ها حرف اول را می زنند و “اینفلوئنسر ها” برنامه سازی می کنند و اپلیکیشن های کاربردی که خلق سرمایه را نشانه گرفته اند، یکه تازان نگاه نوین به مصرف انرژی هستند. انتخاب با دولت هاست که چگونه جامعه را برای تعامل با این نسل و بهره گیری از خلاقیت آن آماده کنند،در حوزه انرژی برق ، نسل Z ، یک تیغ دولبه است، آن ها می توانند تا سرحد مرگ مصرف گرا و یا با درایت و هوشمندی ،ناجیان مصرف بهینه انرژی باشند!
مریم تجلی اردکانی،
شرکت برق منطقه ای فارس،
شهریور ۱۴۰۲
