گیتی آنلاین_ فاطمه نوشادی کارشناس و مشاوره خانواده در این خصوص گفت: علائم روان تنی به علائم جسمی واقعی اطلاق می شوند که برخاسته از ذهن هستند و بیش از آن که یک علت جسمی مشخص داشته باشند، با احساس های افراد ارتباط دارند.
وی افزود: این بیماری ها میتواند تقریبا در هر عضوی از بدن از جمله دستگاه تنفسی، دستگاه قلبی عروقی، پوست، دستگاه گوارش و اندام‌های حسی، علائمی ایجاد کند. همچنین، اگر افرادی که به بیماری های جسمی مبتلا شده اند، به دلایل روانشناختی، از درمان به موقع، پیگیری های درمانی و مصرف داروها اجتناب کنند و به این طریق، بیماری آنها شدت بیشتری پیدا کند، در زیر مجموعه ای از این بیماری ها قرار می گیرند.
نوشادی ادامه داد: این که تصور کنیم علائم افرادی که به بیماری های روان تنی مبتلا می شوند، خیالی هستند و فقط در ذهن آنها وجود دارند، تصوری نادرست است. علائم جسمانی این بیماران واقعی هستند و لازم است مانند هر بیماری دیگری درمان شوند.
او گفت: در یک کلام، «تن ز جان و جان ز تن مستور نیست» و ارتباط بین جسم و روان، از ابتدای تاریخ روانپزشکی و روانشناسی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. در مکاتب مختلف روانشناسی، درمان های جامعی برای این بیماری ها وجود دارد. اما به علت فقدان اطلاعات، این بیماران معمولا ماه ها و گاه سال ها در بیمارستان های عمومی و نیز مطب پزشکان داخلی و پوست و غیره، انواع چکاپ ها و درمان ها را دریافت می کنند و بعد از به نتیجه نرسیدن هیچ یک از آن ها، در نهایت به روانپزشک و روانشناس مراجعه می کنند که این باعث اتلاف وقت و هزینه آنها می شود.
این فعال حوزه روانشاسی ادامه داد: درمان روانشناختی این بیماری ها به طور کلی و به زبان ساده، برپایه آموزش تنظیم احساسات قرار دارد و فرد می آموزد تا چگونه احساسات مختلف از جمله خشم، غم، استرس و اضطراب را مدیریت کند.
او می‌گوید: اما باید توجه داشت که در این بیماران، این کار بدون طی کردن فرایند درمان با یک درمانگر حاذق، اتفاق نخواهد افتاد و فرد نمی تواند برای مثال، از طریق خواندن کتاب های مدیریت خشم و مانند آن، بر علائم خود غلبه کند. بنابراین، اگر فردی به یک بیماری روان تنی مبتلا است، بهتر است تا بی درنگ در جستجوی درمان های روانشناختی برآید.
نوشادی عنوان کرد: امروزه نگاه غالب به مقوله روان، بر اساس مدل زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی است. یعنی روان، حاصل نیرو هایی از این چهار مؤلفه است. همانگونه که در این مدل دیده می شود، اولین مؤلفه، تأثیرات زیست شناختی بر روان است. این یک ارتباط دو سویه است، یعنی روان بر جسم تأثیر می گذارد و جسم هم بر روان اثرگذار است.
وی اظهار داشت: این موضوع که سلامت روان و حتی نوع نگرش شخص می تواند بر مشکلات جسمانی اثر بگذارد، بر کسی پوشیده نیست. به عنوان مثال می دانیم که داشتن تفکر مثبت، می تواند دوران نقاهت بیماری ها را کاهش دهد یا حتی با افزایش کارایی سیستم ایمنی، فرد را در مقابل بیماری ها مقاوم تر سازد. اما برخی از بیماری های جسمانی هستند که تحت تأثیر مستقیم مشکلات روان قرار دارند به طوری که مشکلات روان در شروع و تشدید آن ها نقش دارند.
نوشادی گفت: به این دسته از بیماری ها، اختلالات روان تنی می گویند. اختالالت روان تنی خیالی نیستند، یعنی مانند شخص صرفاً فکر نمی کند که ممکن است به یک بیماری جسمی مبتلا شده باشد، بلکه واقعا علائم جسمانی و بیماری را احساس می کند اما در شکل گیری یا تشدید علائم آن بیماری، وضعیت نامناسب روان شخص دخیل است.
وی افزود: عوامل روانی می توانند شرایط جسمانی تعداد زیادی از دستگاه های بدنی را تحت تأثیر قرار دهند؛ دستگاه هایی نظیر دستگاه تنفسی، دستگاه قلبی ـ عروقی، پوست و دستگاه معدی ـ روده ها و اندام های حسی در هر شخصی ممکن است یک دستگاه عضوی در برابر تأثیرات روانی بیشتر از سایر دستگاه های بدنی آسیب پذیر باشد.
این کارشناس و روانشناس خانواده اظهار داشت: بسیاری از افرادی که مبتلا به چنین بیماری هایی هستند، به پزشک متخصص مربوطه رجوع می کنند و معمولا آزمایشات و معاینات پزشکی، دلایل قابل استناد برای منشاء عضوی و جسمانی آن بیماری پیدا نمی کنند یا بیمار به درمان های متعارف آن علایم جواب قابل قبولی نمی دهد. معمولا در این مراحل است که بیمار به متخصصان روان مراجعه می کند و درصدد درمان مشکلات اعصاب و روان برمی آید تا بتواند از شر مشکلات جسمانی مربوط به آن رها شود.
وی تصریح کرد: به طور معمول داروهای گوارشی ممکن است در کاهش علایم کمک کنند ولی بهبود کامل را نوید نمی دهد. اما معمولا چنانچه علاوه بر این درمان ها، درمان های حوزه روان نیز صورت گیرند، اثربخشی چشمگیری در بهبود بیماری شخص خواهد داشت. بیماران مبتلا به این اختلال می دانند که علایم ناخوشایند گوارشی آنها به شدت به وضعیت اعصابشان وابسته است و تحت شرایط استرس زا بیماریشان تشدید می شود.
وی گفت: خوشبختانه همچون بیماری سندرم روده تحریک پذیر، سایر بیماری های روان تنی نیز با استفاده از درمان های اختصاصی روان، قابل بهبود هستند. بیماری های روان تنی برای روان پزشکان و روانشناسان شناخته شده است و این متخصصان دانش کافی برای درمان و کنترل این گونه مشکلات را دارند. برای اختلالات روان تنی درمان های متفاوتی وجود دارد که دارودرمانی و روان درمانی را شامل می شود.
نوشادی در پایان افزود: روان پزشکان بر حسب نوع مشکل بیمار، داروهای مناسب را تجویز می کنند تا با به تعادل رساندن مواد شیمیایی مغز، عملکرد بخش هایی از بدن را که لازم است به تعادل برسند، بهبود بخشند. همچنین رویکردهای متفاوت روان درمانی نیز می تواند به بهبود بیماران کمک شایانی کند.
به گفته وی، روانشناسان بالینی برای درمان اختلالات روان تنی بر حسب تخصص خود و نیاز بیماران، از رویکرد ها و روش های متفاوتی استفاده می کنند که می توان به درمان های شناختی-رفتاری، درمان های رفتاری، روان درمانی حمایتی، روان درمانی بینش مدار، گروه درمانی و خانواده درمانی اشاره کرد.
او گفت: به طور کلی به رغم درد و آلامی که بیماران مبتلا به اختلالات روان تنی تجربه می کنند، بسیاری از این بیماران با استفاده از درمان های مناسب پزشکی، روانپزشکی و روانشناختی می توانند بهبود پیدا کرده و زندگی راحت تری را تجربه کنند.
خبرنگار/ فاطمه شعبانی
